X-ALD ve Lorenzo yağı arasındaki ilişki nedir?
X kromozomuna bağlı Adrenolökodistrofi (X-ALD) sinir sistemine zarar veren daha çok erkeklerde gözlemlenen genetik bir hastalıktır. Doymuş uzun zincirli yağ asitleri (DUYA)(C26:0) ile ilişkilendirilmiştir. Oleik ve erusik asit gibi tekli doymamış yağ asitlerini içeren Lorenzo yağının (LO) kandaki DUYA(C26:0) seviyesini düşürdüğü bilinmektedir.
Lorenzo yağı 4:1 oranında oleik ve erusik asidin trigliseril formunu içermektedir. Erusik asit hardal ve kolza gibi bitkilerin tohumlarında yüksek miktarda bulunmaktadır. Çok sayıda bilimsel çalışma 4 ila 6 hafta gibi kısa bir süre içerisinde Lorenzo yağının doymuş uzun zincirli yağların kandaki konsantrasyonunu azaltmada etkili olduğunu göstermiştir.
Peki doymuş uzun zincirli yağ asitlerini diyetle kısıtlamayla başarı elde edilemez mi?
Doymuş uzun zincirli yağ asitlerini diyetle alımının kısıtlamanın kandaki konsantrasyonu ve klinik belirtiler üzerinde etkili olmadığı gözlenmiştir. Daha sonra vücutta doymuş yağ asitlerinin sentezini azaltmaya yönelik yeni stratejiler denenmiştir. Oleik asidin diyete eklenmesi ile XALD hastalarının cilt fibroblastlarında DUYA sentezininin ve konsantrasyonun azaldığı gösterilmiştir.
Kullanımı güvenli mi?
Tüm bu çalışmaların başında Lorenzo yağının kullanımı konusunda büyük bir endişe duyulmaktaydı. Çünkü yüksek orandaki erusik asit yağlarının deney hayvanlarında kardiyak lipidozis oluşturduğu bulunmuştur. Ancak hemen ardından yapılan çalışmalarda sonuçlar anlamlı bulunmamıştır. Lorenzo yağı tedavinin klinik sonuçları değerlendirildiğinde herhangi bir kardiyak negatif etki gözlenmemiştir ancak Erusik asidin kandaki seviyesinin artmasıyla hastaların %30 ila 40’ında ılımlı miktarda trombosit düşüşü dikkat çekmektedir. Bu durumda Lorenzo yağı tedavisi uygulanan bu hastaların trombosit sayımının 6 ay boyunca ve daha sonra 3 ayda bir takip edilmesini ve sayımlar 80.000/mm3’ün altına düşmesi durumunda Lorenza yağının kesilmesi ve ardından daha düşük dozlarda başlanması önerilmektedir.
Önerilen kullanım miktarı nedir?
Lorenza yağı toplam diyet kalorisinin %20’sini karşılayacak dozajda uygulanmalıdır. Hasta ve aile arasında iyi iletişim, hekim, beslenme uzmanı ve yağ asidi profillerini takip etme konusunda deneyimli bir laboratuvara erişim sağlayan multidisipliner bir ekiple, çoğu hastanın normal fiziksel gelişim ve normal aktivitelerin sürdürülmesi ile plazma DUYA seviyelerini normalleştirilir.
Lorenzo yağı tedavisi ile kandaki beyin fonksiyonlarında önemli rolü bulunan çoklu doymamış yağ asitlerinden olan dokozahegzaenoik asit (DHA) miktarının azalması gözlenebilmektedir. Bu durumda ceviz gibi besinlerle veya bir diyetisyen tarafından önerilen gıda takviyeleri ile diyete ilave edilmelidir.
Comments