Kolajen takviyelerine dair her şey

Kolajen Nedir?

Kolajen, hücre dışı (ekstrasellüler) matriksteki ve bağ dokusundaki temel çözünmeyen lifli proteindir. Bir başka deyişle kolajen, vücudu bir arada tutan maddedir. Öncelikli olarak tendon ve cilt gibi lifli dokularda yer alır ve vücut protein içeriğinin en az %30’unu temsil eder. Kolajenin çok sayıda farklı tipi vardır ve bu tipler lif oluşturma ve lifleri ağlar halinde düzenleme yetenekleri bakımından birbirlerinden farklılık gösterirler. Örneğin tip I kolajen insan dokularında en bol bulunan proteindir ve birçok dokunun bütünlüğünü korumaya yardımcı olur. Tip II kolajen ise kıkırdak dokudaki ana kolajendir (Lodish et al., 2000; Di Lullo et al. 2002).

Kolajen Takviyeleri ile İlişkili Bazı Çalışmalar

• Araştırmalarda jelatin ve C vitamini desteklerinin kolajen sentezini artırdığı tespit edilmiş, bağ dokulara fayda sağlayabileceğine dair güçlü veriler bulunmuştur. Öte yandan, yararı ve verilmesi gereken dozu belirlemek için çalışmalara ihtiyaç olduğuna inanılmaktadır (Heaton et al., 2017).

• Bir kolajen takviyesi çalışmasında tip II kolajen desteğinin osteoartrit ve romatoid artritte eklem rahatsızlıklarını düzenlediği öne sürülmüş, başka bir çalışmada ise supplement desteğinin sadece kısa süreli etkili olduğu, uzun süreli etkisine rastlanmadığı belirtilmiştir. Sağlıklı bireylerde ise yorucu egzersize bağlı eklem ağrısını hafifletmede etkin olduğu ayrıca sağlıklı dizlerin korunmasına destek olduğu düşünülmüştür. (Lugo et al., 2013; Czajka et al., 2018; Liu et al., 2018).

• Sporcu aktivitesine bağlı eklem ağrısına bağlı çalışma sonuçları ise birbirinden farklı olup, aktiviteye bağlı ve performans üzerinde olumsuz etkiye sahip ağrıda azalma saptayan araştırmaların yanı sıra, ağrıda azalmaya dair bir kanıt olmadığını öne süren çalışmalar da vardır (Clark et al., 2008; Zdzieblik et al., 2017; Heaton et al., 2017; Rawson, Miles, & Larson-Meyer, 2018; Bakilan et al., 2016).

• Son olarak, bir başka çalışmada kolajen desteğinin ülser iyileşme oranında önemli bir etkisi olduğu kaydedilmiş ve kullanımının yararlı olabileceği öne sürülmüştür. (Lee et al., 2006).

Kısaca özetlemek gerekirse halen kolajen desteği hakkında ispatlanmamış konular olup, diğer bütün gıda takviyelerinde olduğu gibi kolajen takviyesi için de mutlaka doktorunuza başvurmalı, uzman tavsiyesine uygun hareket etmelisiniz. Kolajen azalmasının sebepleri arasında yaşlanmanın yanı sıra, fazla şeker tüketilen veya gerekli besinlerden yoksun diyetlerle beslenmek de yeterli kolajen üretimi sağlayamaz. (Danby, 2010). Koruyucu tıbbın hızla önem kazandığı günümüzde, sağlığı korumak ve geliştirmek için güçlü bir diyetin şart olduğu defalarca kanıtlanmış bir gerçektir. Bir diyetisyen yardımı ile size; kan değerlerinize, yaşınıza, cinsiyetinize ve günlük ihtiyaçlarınıza uygun bir diyet uygulamak ve dengeli beslenmek kolajen de dahil olmak üzere birçok elzem bileşeni size sağlayacaktır.

Research Intern Simge Yurdakul

Uzman Diyetisyen Merve Oğuz

Kaynaklar

Bakilan, F., Armagan, O., Ozgen, M., Tascioglu, F., Bolluk, O., & Alatas, O. (2016). Effects of native type II collagen treatment on knee osteoarthritis: a randomized controlled trial. The Eurasian Journal of Medicine, 48(2), 95.

Clark, K. L., Sebastianelli, W., Flechsenhar, K. R., Aukermann, D. F., Meza, F., Millard, R. L., ... & Albert, A. (2008). 24-Week study on the use of collagen hydrolysate as a dietary supplement in athletes with activity-related joint pain. Current medical research and opinion, 24(5), 1485-1496.

Czajka, A., Kania, E. M., Genovese, L., Corbo, A., Merone, G., Luci, C., & Sibilla, S. (2018). Daily oral supplementation with collagen peptides combined with vitamins and other bioactive compounds improves skin elasticity and has a beneficial effect on joint and general wellbeing. Nutrition Research, 57, 97-108.

Danby, F. W. (2010). Nutrition and aging skin: sugar and glycation. Clinics in Dermatology, 28(4), 409-411.

Di Lullo, G. A., Sweeney, S. M., Körkkö, J., Ala-Kokko, L., & San Antonio, J. D. (2002). Mapping the ligand-binding sites and disease-associated mutations on the most abundant protein in the human, type I collagen. Journal of Biological Chemistry, 277(6), 4223-4231.

Heaton, L. E., Davis, J. K., Rawson, E. S., Nuccio, R. P., Witard, O. C., Stein, K. W., ... & Baker, L. B. (2017). Selected in-season nutritional strategies to enhance recovery for team sport athletes: a practical overview. Sports Medicine, 47(11), 2201-2218.

Lee, S. K., Posthauer, M. E., Dorner, B., Redovian, V., & Maloney, M. J. (2006). Pressure ulcer healing with a concentrated, fortified, collagen protein hydrolysate supplement: a randomized controlled trial. Advances in Skin & Wound Care, 19(2), 92-96.

Liu, X., Machado, G. C., Eyles, J. P., Ravi, V., & Hunter, D. J. (2018). Dietary supplements for treating osteoarthritis: a systematic review and meta-analysis. Br J Sports Med, 52(3), 167-175.

Lodish, H., Berk, A., Zipursky, S. L., Matsudaira, P., Baltimore, D., & Darnell, J. (2000). Intracellular ion environment and membrane electric potential. In Molecular Cell Biology. 4th edition. WH Freeman.

Lugo, J. P., Saiyed, Z. M., Lau, F. C., Molina, J. P. L., Pakdaman, M. N., Shamie, A. N., & Udani, J. K. (2013). Undenatured type II collagen (UC-II®) for joint support: a randomized, double-blind, placebo-controlled study in healthy volunteers. Journal of the International Society of Sports Nutrition, 10(1), 48.

Rawson, E. S., Miles, M. P., & Larson-Meyer, D. E. (2018). Dietary supplements for health, adaptation, and recovery in athletes. International Journal of Sport Nutrition and Exercise Metabolism, 28(2), 188-199.

Zdzieblik, D., Oesser, S., Gollhofer, A., & König, D. (2017). Improvement of activity-related knee joint discomfort following supplementation of specific collagen peptides. Applied Physiology, Nutrition, and Metabolism, 42(6), 588-595.